مطالعه کاری است شگفت انگیز. اما اگر از مطالب کتاب سرسری عبور کنید بدون اینکه به عمق آن بروید، فعالیتی خسته کننده خواهد شد. اغلب آنچه که مطالعه کرده اید را فراموش می کنید ودچار فراموشی مطالعه ای که داشته اید میشوید. یا اینکه تا به حال وقت زیادی برای تمام کردن کتاب صرف کرده اید اما در نهایت نتوانسته اید ایده اصلی کتاب را به طور واضح شرح دهید؟ این مربوط به ناتوانی در به یادآوردن مطالب نیست بلکه تنها مربوط به این است که شما به اندازه کافی در فرآیند مطالعه فعال نیستید.
مطالعه بی تاثیر می تواند خسته کننده باشد: مطالعه سریع کتاب تنها برای تمام کردن آن اشتباهی است که به سادگی مرتکب می شویم. خیلی سطحی از روی پاراگراف ها رد می شویم با این امید که اطلاعات زیادی را در کوتاهترین زمان ممکن دریافت می کنیم. اما در واقع تنها روی بخش هایی که متوجه شده ایم تمرکز می کنیم و تصویر کلی که در کتاب ارائه شده است را از دست می دهیم. بدین صورت بعید است که بتوانیم محتوای کتاب را پس از یک روز یا بیشتر به یاد آوریم. سوالی که معمولا پس از مطالعه کتاب از خود می پرسیم این است که آیا کتاب را دوست داشتم یا خیر؟ در حالی که این نیز مهم است که فرآیند مطالعه نیز به خودی خود سرگرم کننده باشد. پرسیدن چنین سوالاتی با پاسخ آره یا نه نمی تواند تضمین کننده این باشد که مطالعه تاثیرگذار و پرمغزی بوده است. از آن بدتر اگر ما تنها خود را محدود به کتاب هایی کنیم که دوست داریم، خود را از مواجهه با دانش های مختلف بازمی داریم.
برای تمرین کردن مطالعه ای فعال، باید لیستی از سوالات را قبل از عمیق شدن در محتوا، آماده کرد. در اینجا تعدادی از سوالاتی که باید از خود بپرسید ارائه شده است:
اگر من بتوانم تنها ۳ چیز از کتاب یاد بگیرم آنها چه هستند؟ چگونه می توانم در زندگی روزانه آنها را به کار ببندم؟
برخی کتابها انبوهی از اطلاعات را شامل می شوند که به ما این حس را می دهند که در این اطلاعات غرق شده ایم. گاهی بهتر است توانایی خود را در به یادآوردن همه مطالب دست بالا نگیریم زیرا به ندرت ممکن است بیش از ۳ پیام از کتاب دریافت کنیم. سعی کنید حین مطالعه، اطلاعاتی که بیشتر به درد شما می خورد را شناسایی کنید. از این رو، دیگر مهم نیست اطلاعاتی که در زندگی روزمره به درد شما نمی خورد و به احتمال زیاد فردای آن روز فراموش می کنید را به یاد آورده و یا یادداشت کنید .
استدلالات یا پیشنهادات نویسنده چیست؟
هر نویسنده ای هدفی دارد. حتی در مورد کتاب رمان نیز نویسنده اهدافی در ذهن خود دنبال می کند حال چه آن هدف انتقال پیامی باشد یا تنها متقاعد کردن خوانندگان. زمانی را برای شناسایی نکات کلیدی کتاب صرف کنید بدین صورت می توانید به آسانی کل کتاب را بدون از دست دادن قسمت های مهم آن خلاصه کنید.
نویسنده تلاش در حل چه مساله ای دارد؟
تقریبا تمام کتاب ها در پی حل مساله هستند. حتی در کتاب های ادبی نیز یک معما طرح ریزی می شود که نویسنده در پی حل آن است. ممکن است مساله به وضوح مطرح نشود اما اگر ما آن را بیابیم، همیشه می توانیم از آن درس هایی برای تقویت مهارت حل مساله بیاموزیم.
نویسنده از چه استراتژی هایی برای انتقال ایده اصلی در کتاب استفاده کرده است؟
مطالعه روش خوبی برای تقویت مهارت نویسندگی است. می توان با دقت و تمرکز بر روی شیوه نویسندگی نویسنده و چگونگی ارائه ایده ها همچون طرز بیان، بلاغت و ساختار مورد استفاده او، آموخت که چگونه می توان نوشته را برای خوانندگان جذاب تر نمود.
درباره عنوان کتاب چه می دانم؟ آنچه کتاب می گوید با آن چیزی که فکر می کردم چقدر متفاوت است؟
ما اغلب به محض اینکه ارتباطی میان آنچه فکر می کردیم و آنچه کتاب می گوید نمی یابیم، خواندن را متوقف می کنیم. قبل از مطالعه بهتر است طوفان مغزی انجام دهیم( هر چه به ذهن می آید روی کاغذ آوریم) و برای آنکه ایده اولیه خود را به یاد آوریم آن را روی کاغذ بنویسیم. اینگونه مطالب زیادی کشف خواهند شد.
آیا مطلب خاصی در کتاب هست که آن را نفهمیده باشم؟
عالم دهر بودن تقریبا غیرممکن است پس تقریبا محتمل است که با چیزی ناآشنا یا حتی مطلبی که با آن موافق نیستیم ، مواجه شویم. پریدن از روی این بخش ها بهترین راه حل نیست زیرا این کار جهان بینی ما را محدود می کند. در عوض تعمق بر روی مطالب ناآشنا یا مخالف ایده های ما بهترین راه برای تکامل است.
کدام قسمت کتاب را دوست داشتم یا دوست نداشتم و چرا؟
مطالعه یک کتاب تنها مطالعه یک متن نیست بلکه مطالعه خود است. پرسیدن این سوال کمک می کند که یک یادگیرنده موثر باشیم. هر چه بیشتر با سلایق خود آشنا شویم ما را در انتخاب نویسنده ای که بیشتر با ترجیحات ما همخوانی دارد، کمک می کند.
اگر بخواهیم با استفاده از سوالات بالا مطالعه ای فعال داشته باشیم، ممکن است مطالعه یک کتاب زمان زیادی از ما بگیرد. اما در عوض نتایج بسیاری عایدمان خواهد شد زیرا تنها به دنبال تمام کردن کتاب بدون تعمق در ایده های آن نبوده ایم.
منبع : کاویاب
